อยากทำแอมป์กีตาร์เบสครับ

[lipsneck]

มีกีตาร์เบสแต่ไม่มีแอมป์ขยายเสียงครับ อยากได้วงจรที่น่าทำหน่อย มีหลอด 6550 อยู่คู่นึงครับ แต่ถ้ามีวงจรอื่นที่น่าทำกว่า 6550 ก็ยินดีนะครับ

[myway]

   สวยครับ

[CreÃte_Lek ♫]

ถามคนนี้ครับ  Cijtele52   คนเฝ้าไปรัสเซีย

[Cijtele52]

เดี๋ยวดูวงจรที่น่าสนใจให้ครับ ปกติแอมป์เบสจะต้องมีกำลังสำรองมากหน่อย ไม่งั้นแป๊กครับ

[lipsneck]

เย่.. ขอบคุณครับ แต่ถ้าหลอดล้วนไม่คุ้มที่จะทำ (ทั้งเรื่องกำลังสำรอง เสียงที่ได้ งบประมาณ) ขอเป็นทรานซิสเตอร์ หรือ ไฮบริดก็ได้นะครับ 

[CreÃte_Lek ♫]

12AX7*3 , KT88*2  - 100w rms

[lipsneck]

12AX7*3 , KT88*2  - 100w rms

สวย เนี๊ยบ เฉียบ มากครับ 

[Cijtele52]

แอมป์รูปแบบของคุณเล็กก็ดีนะครับ กำลัง 100W นี่ใช้ในห้องซ้อมเล็กๆได้สบายๆ

พวกแอมป์กีตาร์หรือเบสนี่สไตล์ของมันอยู่ที่ tone control ครับ tone control รุ่นเก่าจะไม่เหมือนกับรุ่นใหม่ ผมใช้ Bassman TV ที่ pre เป็นหลอด power เป็น solidstate ซึ่งตัว tone จะเป็นแบบโบราณ คือ bass กับ treble boost ได้อย่างเดียวโดยจุดกึ่งกลางก็ไม่ได้ flat ส่วน mid ก็ cut ได้อย่างเดียว  ส่วน head อีกตัวนึงที่ใช้หิ้วไปมาของ TC Electronic อันนี้สมัยใหม่เลย ตัวนิดเดียว แต่กำลังเยอะมาก อึดด้วย ซ้อม 3-4 ชม.ติดต่อกันยังแค่อุ่นๆ

เดี๋ยวเสาร์อาทิตย์นี้ดูให้ครับ

[lipsneck]

นี่ก็ล่วงเข้าสู่เดือนมีนาคมปี 2020 แล้วครับ

นับเวลาตั้งแต่เริ่มตั้งกระทู้จวบจนวันนี้ก็กว่า 1 ปี ไม่น่าแปลกใจหรอกครับที่หลายคนที่เคยเข้ามาอ่านจะลืมเลือนโครงการนี้ไปแล้ว หรือใครที่ยังพอนึกเค้าลางนี้ออกบ้างคงเข้าใจได้ว่าเลิกล้มโปรเจคไปแล้ว กระทู้ร้าง แห้ง และเหี่ยวไป

ช่วงเวลากว่า 1 ปีที่ผ่านมาผมไม่ได้ทิ้งหายหรือละเลยไปนะครับ และก็ยังอดทนที่จะไปไม่ซื้อแอมป์เบสที่มีขายอยู่ทั่วไปมาเล่นด้วย


จะบอกให้ว่า 1 ปีกว่าๆ ที่ผ่านมามีอะไรเกิดขึ้นบ้าง

มันเริ่มต้นจากผมไปเปรยๆ กับผองเพื่อนที่เคยเล่นดนตรีอยู่ด้วยกันให้ช่วยหาแอมป์เบสแบบหลอดที่น่าสนใจและสามารถพอจะทำเองได้โดยไม่ลำบากไปนัก มีข้อมูลรายละเอียดให้ค้นหามากหน่อย

ทีนี้เพื่อนที่เล่นกีตาร์กรุณาให้ความเห็นมาว่าทำ Marshall Plexi สิ (ซึ่งผมมารู้ภายหลังว่ามันเป็นแอมป์กีตาร์ที่เพื่อคนนี้มันอยากลองเล่นพอดีแต่ไม่มีโอกาสหาซื้อมาเล่นเสียที)

ตอนนั้นบอกตรงๆ ว่าขี้เกียจเลือกแล้วครับตั้งใจว่าถ้าเพื่อนบออะไรก็ตามนั้นเลย

ใช่ครับ ผมตัดสินใจทำตามวงจร Marshall Plexi ครับ 

[lipsneck]

ในขั้นตอนหาวงจร จริงๆ แล้วมันควรจะง่ายๆ ใช่ไหมครับ ที่แบบว่า search keyword "plexi" ลงไปแล้วเซฟมานั่งดูแล้วสั่งของออกแบบลงมือได้เลย มันไม่ใช่อย่างนั้นเลยครับ ผมใช้เวลาในการเฟ้นหาวงจร Plexi ที่น่าลงมือทำนี่ด้วยความเหนื่อยและไม่มั่นใจเอาเสียเลย

Marshall Plexi มันเป็นสิ่งประดิษฐ์ที่ได้รับความนิยมค่อนข้างมาก ประสบความสำเร็จในแง่ประสิทธิภาพและยอดขายสูง ดังนั้นมันจึงมีการผลิตอย่างต่อเนื่องมายาวนานตั้งแต่ ปี 60's เรื่อยมาถึง 80's 90's จนตอนนี้ยังมีการผลิตอยู่ในรูปแบบ reissue ตามแบบ Plexi Super Lead รุ่นปี 1973 ที่แตกต่างไปคือลง PCB ครับไม่ได้ทำ HardWire แบบเก่า

เนื่องจากมีการผลิตมาอย่างยาวนาน ปัญหาแรกที่ผมเจอคือเลือกไม่ถูกครับว่าจะเอาวงจรในช่วงปีไหนและรุ่นไหนมาทำตามดี เพราะมันมีการปรับเปลี่ยนในส่วนรายละเอียดตามยุคสมัย นอกจากนี้ยังมีรุ่นย่อยๆ ที่แตกต่างที่สไตล์และกำลังขับอีกครับ ทั่วๆ ไปเราจะพบเห็น 100W 50W ครับ

[lipsneck]

ในความเป็นที่นิยมของ Plexi สูงมากมันก็มีข้อดีอันนึงที่ช่วยผมตัดสินใจเรื่องวงจรครับ

ยุคหลังๆ มานี่มีคนนำ Plexi มาทำซ้ำ-ดัดแปลงอยู่แพร่หลาย หลากรูปแบบทั้งงาน DIY เล่นๆ จนถึงผลิตขายเป็นเรื่องเป็นราวโดยอ้างอิงชื่อ Plexi ในการจำหน่ายด้วยครับ ตรงนี้แหละที่ผมสนใจเนื่องจากผู้ผลิตขายรายอื่น (ไม่ใช่ Marshall) มีการผลิตจำหน่ายแล้วมีคนซื้อ มี brand ของตัวเอง มีการจำหน่ายในรูแบบชุดคิทและประกอบสำเร็จพร้อมใช้ พร้อมเผยแพร่วงจรที่ผู้ผลิตเรียบเรียงตัดทอนเพิ่มเติมจนเป็นชิ้นงานที่ใช้ได้จริง ผมคิดว่าตรงนี้จะลดความเสี่ยงลงไปได้มากทีเดียวครับ

เนื่องจาก Plexi มีรุ่นย่อยๆ อื่นๆ อีกตามยุคและเทคโนโลยี ผมเลือก Super Bass 50W ครับ เพราะเห็นว่ามีคำว่า Bass น่าจะเหมาะกับใช้งานกับกีตาร์ Bass และคิดว่า 50W เพียงพอต่อการใช้งานแล้วครับ

[atriam]

ชอบรูปทรงของพวกแอมป์กีต้าครับน้า ผมว่ามันสวยดี ส่วนรายละเอียดไม่ทราบครับเพราะเล่นไม่เป็น มันออกแบบมาทำงานเฉพาะความถี่ของมัน ถ้าให้ผมเดาพวกแอมป์ประเภทนี้เขาน่าจะเน้นไปทาง tone contron ว่าชอบอย่างไรด้วยครับ น้าศึกษามาแล้วถ้ามั่นใจอยากทำๆเลยครับ

[Cijtele52]

ผมลืมไปเลยครับ ขอโทษด้วยครับ 

รอดูวงจรดีกว่า ได้ความรู้ไปด้วย

[lipsneck]

ผมลืมไปเลยครับ ขอโทษด้วยครับ

รอดูวงจรดีกว่า ได้ความรู้ไปด้วย

ไม่เป็นไรคับน้า เราเล่นกันเป็นงานอดิเรกไม่มีอะไรต้องซีเรียส แค่น้ามาเที่ยวชมก็ดีใจแล้วครับ 

ชอบรูปทรงของพวกแอมป์กีต้าครับน้า ผมว่ามันสวยดี ส่วนรายละเอียดไม่ทราบครับเพราะเล่นไม่เป็น มันออกแบบมาทำงานเฉพาะความถี่ของมัน ถ้าให้ผมเดาพวกแอมป์ประเภทนี้เขาน่าจะเน้นไปทาง tone contron ว่าชอบอย่างไรด้วยครับ น้าศึกษามาแล้วถ้ามั่นใจอยากทำๆเลยครับ

ตอนนี้ลงมือทำแบบไม่ค่อยมั่นใจสักเท่าไหร่ไปแล้วคับ 

[lipsneck]

มาดูวงจรกันดีกว่าครับ

อย่างที่ทราบกันลักษณะเด่นที่แตกต่างกันของของแอมป์กีตาร์ยี่ห้อดังคือวงจร tone control ครับ งั้นเรามาดูวงจร PREAMP ของ Plexi Super Bass กันก่อน




***รูปด้านบนเป็นวงจรที่ผิดครับ ผมเพิ่งมาไล่เรียงหลังจากโพสไปแล้ว จุดที่ผิดคือส่วนของ grid และ cathode ของหลอดสุดท้าย ขอแก้ไขเป็นรูปด้านล่างนะครับ



วงจร Preamp นี้ใช้หลอด 12ax7 จำนวน 3 หลอดครับ หลอดแรกรับสัญญาณจากกีตาร์ 2 chanel ซีกละ 1 chanel หลอดที่สองขยายและส่งเข้าสู่ชุด Tone Control และเข้าสู่หลอดสุดท้่ายทำหน้าที่ Phase Splitter ครับ

ลักษณะเด่นอันนึงของ Plexi คือจะมีแจ๊คกีตาร์ input ทั้งหมด 4 อัน แต่มี 2 chanel คือแจ๊ค 2 อันจะต่อรวมกันเป็น 1 chanel ครับ ความแตกต่างระหว่าง 2 chanel นี้คือข้างนึงจะเป็นเสียง normal ส่วนอีกข้างจะเป็นเสียง Bright ครับ น่าจะสื่อความว่าเสียงช่อง Bright จะออกสว่างเด้งกว่า normal

ทีนี้กลับมาดูวงจรด้านบนครับ ผมตัดแจ๊ค input ออกให้เหลือแค่ 2 อัน และคงสภาพ 2 chanel normal / bright เอาไว้ครับ สัญญาณทั้ง 2 chanel เข้าสู่หลอดแรกคนละซีกกันและเดินทางออกมาเข้า Volume หลัง Volume chanel bright จะเห็นว่ามี C ค่า 500pF คร่อม r grid stopper อยู่ ตรงนี้น่าจะเป็นจุดแตกต่างที่ทำให้สัญญาณเสียงสว่างเด้ง กว่าช่อง normal ครับ

ส่วนหลอดที่ 2 จะเป็นการขยายสัญญาณและเข้า Tone Control ซึ่งมี pot ให้ปรับ 3 ย่านปกติคือ Bass Mid และ Treble หลังชุด Tone Control นี้ ผมแอบเพิ่มช่อง Send / Return และ Master Volume เข้าไปด้วยครับ

สำหรับคนที่ไม่ได้เล่นกีตาร์อาจจะไม่ทราบเรื่อง send return ขอขยายความนิดหน่อย send / return มีมีสภาพเป็นแจ๊คกีตาร์ธรรมดาเพื่อส่งสัญญาณออกในช่อง send และรับสัญญาณเข้ากลับมาในช่อง Return ก่อนเข้า Master Volume ด้วยจุดประสงค์เพื่อแก้ปัญหาเรื่องการขยายเสียง Effect บางประเภทครับ ประเภทที่ว่านี้คือพวก Delay / Reverb หากไม่ต่อต่อแบบ Send / Return (ต่อที่ข้างหน้าก่อนเข้าตู้แอมป์) จะทำให้หางเสียงในช่วง time delay ผิดปกติควบคุมไม่ได้ครับ

มี youtuber คนไทยคนนึงได้อรรถาธิบายเรื่อง tone control ของแอมป์กีตาร์ชื่อดัง Marshall Fender Vox ได้น่าฟังทีเดียวครับ หากใครสนใจลองกดดูได้ครับ
https://www.youtube.com/watch?v=otilDIDzf3Y

สุดท้ายหลอดที่ 3 ทำหน้าที่ Phase spitter ทำหน้าที่แยก phase เพื่อเข้าสู่ภาคขยายในวงจรแบบ Push Pull ปกติครับ ที่น่าสนใจคือมี pot ค่า 5 ในวงจรเขียนว่าใช้ปรับค่า Presence ซึ่งผมก็ยังไม่ทราบว่ามันคืออะไรครับ

[atriam]

อธิบายดีเข้าใจง่ายครับน้า ถามนิดครับถ้าไม่ต่ออุปกรณ์ Delay / Reverb ก็หาแจ๊คต่อตรงจาก send กลับเข้าตรง return เลยใช้ไหมครับ

[paas]

ติดตามชมครับ

[Cijtele52]

Presence เป็น mid boost อย่างนึงครับ ตามรูปใช้ band pass filter ต่อกับภาคสุดท้ายของ preamp เลย บางยี่ห้อผมเห็นใช้ positive feedback น้อยๆป้อนเข้า pre ก็มีครับ

[lipsneck]

อธิบายดีเข้าใจง่ายครับน้า ถามนิดครับถ้าไม่ต่ออุปกรณ์ Delay / Reverb ก็หาแจ๊คต่อตรงจาก send กลับเข้าตรง return เลยใช้ไหมครับ

ขอบคุณสำหรับคำถามครับ (น้ำเสียงเวทีประกวดชายงาม)

โดยหลักการแล้วใช่ครับ คือเอาสัญญาณ send วนกลับมาที่่ return เพื่อเข้าไปยังวงจรลำดับต่อไป

แต่เดี๋ยวก่อน..

โลกใบนี้มีสิ่งประดิษฐ์เจ๋งๆ อยู่อันนึงที่จะทำให้เรื่องนี้มันสะดวกขึ้นครับ

มันคือแจ๊คตัวเมียแบบนึง ผมไม่แน่ว่าทางการจริงๆ เรียกขานว่าอะไร แต่ร้านขายอะไหล่อิเลคโทรนิคส์เรียกหากันว่า "แจ๊คแบบมีสวิทช์" ครับ เราใช้แจ๊คตัวเมีย mono แบบมีสวิทช์นี้เพียง 1 ตัวโดยต่อที่ช่อง return ส่วนช่อง send ใช้แจ๊ค mono ปกติก็เพียงพอแล้ว

ขออนุญาตตัดภาพส่วนที่กำลังกล่าวถึงนี้ขึ้นมานะครับ



วิธีใช้งานเราจะต่อสัญญาณขาออกจาก Tone Control เข้ามาที่ขา Tip ของ send (เส้นสีแดง) พ่วงกับ ขาสวิทช์ของ return (เส้นสีน้ำเงิน) ครับ ส่วนขา Tip ของ return ก็เชื่อมติดต่อไปยัง Master Volume ครับ

ในยามปกติที่ไม่มีการเสียบแจ๊คใดๆ ที่ช่อง return ขาสวิทช์ที่เรารับสัญญาณขาออกจาก Tone Control จะเชื่อมติดต่อกับขา Tip ทำให้สัญญาณจากขาสวิทช์ถูกส่งออกไปยังขา Tip ไปเข้า master volume โดยปริยาย ไม่ต้องใช้สายต่อพ่วงใดๆ ครับ

แต่ในยามที่เรามีการเสียบแจ๊คเข้าไปที่ช่อง return กลไกขาสวิทช์จะถูกแยกออกจากขา Tip ทันที เป็นผลให้ขา Tip ได้รับสัญญาณเฉพาะแจ๊คที่เอามาเสียบเท่านั้นที่ส่งไปยัง Master Volume ครับ

[lipsneck]

ติดตามชมครับ

กำลังจายย..

Presence เป็น mid boost อย่างนึงครับ ตามรูปใช้ band pass filter ต่อกับภาคสุดท้ายของ preamp เลย บางยี่ห้อผมเห็นใช้ positive feedback น้อยๆป้อนเข้า pre ก็มีครับ

อ้อออ.. ขอบคุณครับ

้เอาจริงผมก็ประสบการณ์ยังน้อยครับ ถ้าน้าๆ เห็นอะไรที่ผิดหูผิดตาก็กรุณาแย้งมาได้เลยนะครับ ยินดีรับฟังทุกท่าน

[lipsneck]

มาดูภาคขยายกันต่อครับ



ภาคขยายใช้หลอด EL34 จำนวน 2 หลอดจัดวงจรแบบ push pull แต่ละหลอด Bias ด้วยการป้อนไฟลบที่ Grid -36 V. และมีการป้อนไฟเข้าไปที่ sreen grid ด้วยครับ





ภาคจ่ายไฟสูงจะใช้ไดโอด rectifier หลังไดโอดมีสวิทช์ไฟสูงอยู่อันนึงครับคือสวิทช์ stanby ส่วนภาค Filter ใช้ C และมีโช้คค่า 3H ใช้ R ลดแรงดันเพื่อให้ได้แรงดันที่เหมาะสมตาม stage ต่างๆ

หลังโช้ค (กรอบเส้นประสีเทา) มีสวิทช์เพื่อเลือกแรงดันไฟป้อนไปยัง Screen grid คือให้เลือกระหว่างไฟสูงจาก otp หรือไฟหลังโช้ค ตรงนี้อ่านดูเหมือนเป็นการเลือกกำลังวัตต์ full / half ครับ

ตรงไฟสูงขานึงมีการแบ่งแรงดันมาเพื่อทำไฟลบ Fixed Bias มี pot ปรับแรงดันครับ

[lipsneck]

ต่อการที่ spec หม้อแปลงครับ



ที่หม้อแปลงไฟ นอกจากขดสำหรับใช้งานเกี่ยวกับหลอดแล้ว จะมีขด 9V. เพื่อใช้งานเป็นไฟส่องสว่างแอมป์มิเตอร์ ไฟแสดงสถานะ LED Pilot lamp และไฟจ่ายให้ Volt Meter แบบ 7 segment ตรงนี้คิดว่าจะใช้วัดไฟ B+1 ครับ

[lipsneck]

ถึงขั้นตอนการออกแบบแท่นแล้วครับ

นอกจากจะใช้ซ้อมแกะเพลงที่บ้านแล้ว บางที่โอกาสเหมาะๆ อาจจะยกเอาไปเล่นตามสถานที่ต่างๆ ด้วย ดังนั้นวัสดุไม่ควรใช้ไม้เพราะจะพะวงกลัวเป็นรอย เลยจะออกแบบเป็นกล่องเหล็กมีมือจับให้ถือมือเดียวได้ครับ

พอคิดว่าจะพกพาไปเล่นตามสถานที่ต่างๆ เราก็กังวลว่ามันจะมีปัญหาเรื่องแรงดันไฟที่จ่ายให้ไม่เหมือนกัน บางที่ 220V. บางที่ 230v. เลยตัดสินใจทำเสวิทช์เลือกแรงดันไฟเสียเลยครับ ไหนๆ หม้อแปลงก็เตรียมขดมาเผื่อแล้ว

ทีนี้ก็สงสัยใช่ไหมครับว่าเราจะรู้แรงดันในสถานที่นั้นได้ไง จะพกมิเตอร์ไปวัดด้วยก็จะดูประดักประเดิด เลยออกแบบให้มี Volt Meter เล็กๆ ติดไว้หน้าแท่นเสียเลย

เรามาทบทวนกันหน่อยว่าอุปกรณ์ที่สำคัญๆ มีอะไรบ้าง

• EL34 2 หลอด
• 12AX7 3 หลอด
• หม้อแปลงไฟขนาดแกน 38X50 1 ลูก
• หม้อแปลง output ขนาดแกน 32X50 1 ลูก
• โช้คขนาดแกน 22 1 ลูก
• ตัวเก็บประจุภาคจ่ายไฟ 4 ลูก
• แจ๊ค mono 6 อัน
• สวิทช์โยก 5 อัน
• AC-inlet ติดแท่น 1 อัน
• ไฟ LED Pilot 1 อัน
• Amp meter 2 อัน
• Volt meter 1 อัน
• pot Volume 9 อัน

เยอะ..

[lipsneck]

แบบแท่นมุมด้านหน้า



มุมด้านหลัง



ลองลงอุปกรณ์เยอะแยะดูก่อน



แบบเลเซอร์ครับ



ดูทรงแล้วเหนื่อยชัวร์

[RuNgPuEnGⓇ]

   เยี่ยมมากครับ อธิบายดีมีขั้นตอน ต้องติดตามอย่างใกล้ชิด 

[CreÃte_Lek ♫]

 รอชื่นชมครับ  ของผมยังกองเป็นภูเขาเอยู่เลยหลายปีละ   

[atriam]

ติดตามชมอยู่เรื่อยๆครับ

[chiko]

แจ้งรายละอียดการทำ ดีมากครับ