ุ6C33 Pushpull

[CreÃte_Lek ♫]

 หมายความว่าถ้าเรา ช็อตอินพุทลงกราวด์ แล้วไม่ต่อโหลดไม่เป็นไรใช่มั้ยครับ  เพราะเคยสงสัยเหมือนกันกับแอมป์ PP ที่ไม่ได้ต่อลำโพงแล้วหม้อ opt ครางหรือบางครั้งถึงหม้อเสียหายก็มีครับ เลยระวังมาตลอด ไม่ว่าจะ SE หรือ PP ผมกลัวหม้อพังเลยทำจนชินไปแล้วหงายท้องปุ๊บต้องเสียบ dummy load ก่อนเป็นอันดับแรกครับ

[Cijtele52]

ใช่ครับ คือถ้าต่อวงจรถูกต้อง แม้ว่าไม่ได้ short input ลง ground ก็ไม่ควรจะมีสัญญาณอะไรเข้ามาขยาย ซึ่งสภาพตอนนั้นก็คือการวัด DC bias ธรรมดาๆเท่านั้นครับ แต่ต่อ load และ short input ไว้ก่อนเพื่อความปลอดภัยก็ดีครับ

output ที่เป็น triode จะไม่ค่อยอ่อนไหวเหมือนพวก pentode เพราะ gain ต่ำ ถ้าเป็น pentode ควรมี load ต่อไว้เพื่อความปลอดภัยเวลาปรับ bias ครับ

[CreÃte_Lek ♫]

   ขอบคุณครับอาจารย์   ผมจำเค้ามาเลยกลัว ช่วงนึงใช้แต่หม้อนอก เลยทำจนติดไปแล้วก่อนเปิดเครื่องต้องช็อตอินพุท ต่อ dummy load ก่อนเปิดสวิทช์ ป้องกันไว้ก่อนครับ เพื่อความชัวร์

[Cijtele52]

วงจรแอมป์
Output ที่ผมใช้เป็นแบบมี cathode feedback ครับ ถ้าใช้ output สำเร็จก็มี Lundahl 1627 pushpull  ซึ่งไม่มี cathode feedback แต่ก็ใช้ได้เหมือนกัน หรือสั่งทำ spec ของมันประมาณ 1.0-1.2K plate to plate, 250mA ต่อหลอด, power output 50W

วงจรภาคจ่ายไฟ
จะเห็นว่าสวิทช์ power จะต่อซับซ้อนหน่อย ผมทำไว้สำหรับแยกหม้อแปลงไฟสูง (B+) กับไฟจุดไส้หลอดออกจากกันเพราะหลอด 6C33 เป็นหลอดที่มี cathode ใหญ่เวอร์ เพราะต้องจ่ายกระแสมากๆ ถ้าไส้หลอดยังไม่ร้อนแล้วป้อนไฟสูงเข้าไป จะเกิด cathode stripping คือไฟสูงจะดึง electron จาก cathode ไปโดย cathode ยังไม่พร้อม เพราะไส้หลอดยังไม่ร้อนเต็มที่ พวกหลอดเล็กๆกลางๆไม่เจอปัญหานี้ แต่หลอดใหญ่ๆหรือหลอด rectifer บางชนิดจะเจอปัญหานี้ถ้าไม่อุ่นไส้หลอดก่อน
วงจรตรงสวิทช์นี่ทำไว้สำหรับพวกชอบเผลอเรออย่างผมครับ จะเห็นว่าไม่ว่าจะเปิดตัวไหนก่อน หม้อแปลงจุดไส้หลอดจะทำงานก่อนเสมอ 

[CreÃte_Lek ♫]

วงจรแอมป์
Output ที่ผมใช้เป็นแบบมี cathode feedback ครับ ถ้าใช้ output สำเร็จก็มี Lundahl 1627 pushpull  ซึ่งไม่มี cathode feedback แต่ก็ใช้ได้เหมือนกัน หรือสั่งทำ spec ของมันประมาณ 1.0-1.2K plate to plate, 250mA ต่อหลอด, power output 50W

วงจรภาคจ่ายไฟ
จะเห็นว่าสวิทช์ power จะต่อซับซ้อนหน่อย ผมทำไว้สำหรับแยกหม้อแปลงไฟสูง (B+) กับไฟจุดไส้หลอดออกจากกันเพราะหลอด 6C33 เป็นหลอดที่มี cathode ใหญ่เวอร์ เพราะต้องจ่ายกระแสมากๆ ถ้าไส้หลอดยังไม่ร้อนแล้วป้อนไฟสูงเข้าไป จะเกิด cathode stripping คือไฟสูงจะดึง electron จาก cathode ไปโดย cathode ยังไม่พร้อม เพราะไส้หลอดยังไม่ร้อนเต็มที่ พวกหลอดเล็กๆกลางๆไม่เจอปัญหานี้ แต่หลอดใหญ่ๆหรือหลอด rectifer บางชนิดจะเจอปัญหานี้ถ้าไม่อุ่นไส้หลอดก่อน
วงจรตรงสวิทช์นี่ทำไว้สำหรับพวกชอบเผลอเรออย่างผมครับ จะเห็นว่าไม่ว่าจะเปิดตัวไหนก่อน หม้อแปลงจุดไส้หลอดจะทำงานก่อนเสมอ 

  ขอบคุณครับ  ผมพยายามหาอยู่นานว่าอ่านเจอที่ไหนเพราะมันนานมากแล้ว จะยกมาใช้อ้างอิง ไม่ต้องแล้ว   ว่าแต่หม้อ opt อ.karin มี KNFB ด้วย เป็น custom made หรือครับ Tango คู่นี้

[Cijtele52]

ใช่ครับ เจ้าของเก่าบอกว่าซื้อเป็นแบบ custom มา แต่ไม่มี spec ว่า feedback เท่าไหร่ เดี๋ยวมีเวลาจะลองวัดดูครับ เสาร์อาทิตย์นี้ขอฟังก่อน 

[ArtFish]

เริ่มจากภาค input ที่ผมให้ split phase เลย ที่ทำแบบนี้คือตั้งใจจะให้ใช้ input ได้ทั้ง SE และ Balanced ปกติผมจะใช้หม้อแปลง split phase แต่คราวนี้ใช้หลอดบวก CCS ซึ่ง gain น้อยกว่าที่ต้องการพอสมควร ก็ยังงงๆอยู่ว่าทำไม

CCS ที่ใช้คือ 10M45S ตัวเดียวครับ ตั้งไว้ 14 mA เท่าที่ทดลองมาก็ได้ phase ที่ balance กันดี

รบกวนอาจารย์ช่วยอธิบายการคิดและใช้10m45s ทำccs ส่วนนี้หน่อยครับ กำหนดกระแสที่14ma ไฟ cathode 2.7 แล้วไฟลบที่ -105v สัมพันธ์กันอย่างไรครับผม ขอบคุณครับ

[CreÃte_Lek ♫]

 กระแสจากจุดทำงานของหลอด อย่างวงจรด้านบนเป็น long tail split phase กระแสก็คูณสอง แสดงว่าอาจารย์เลือกจุดทำงานที่ 7mA.   หา Rk ได้จาก datasheet  ไฟลบจากจุดทำงานของหลอด Voltage swing

[Cijtele52]

ขอบคุณคุณเล็กครับ เพิ่มเติมอีกหน่อยตามรูปด้านล่างครับ ในวงจรตัวอย่างผมกะเอาเฉยๆแล้วกะผิดด้วยเพราะคำนวนผิด ตอนนั้นสงสัยใช้ค่า B+ ประมาณ 400V ส่วน gain วัดจริงได้ประมาณ 26 ห่างจากวงจรตัวอย่างไปไกลเพราะ scope ผมเสียไป channel นึงค่าที่วัดมันต่างจากค่าจริงไป 50% เลย 
ตามรูปข้างล่าง ผมกำหนดให้กระแสทั้งสองหลอดรวมกันประมาณ 14-15mA โดย dual triode ทั่วๆไป triode ทั้งสองตัวควรจะมีคุณสมบัติใกล้เคียงกัน ซึ่งหมายความว่ากระแสที่ไหลผ่านแต่ละหลอดก็ควรจะเท่ากัน ในกรณีนี้คือ 7-7.5mA
เมื่อคำนวน 7 mA ไหลผ่าน R 27K ก็จะมี voltage ตกคร่อม 189V
เอาไปหักจาก B+ 350V ก็จะเหลือประมาณ 161V
ค่าที่คำนวนได้ เมื่อดูจาก curve ก็จะเห็นว่า grid bias จะอยู่ประมาณ -1.6 ถึง -1.7V แต่ grid เราต่อลง ground ผ่าน R grid แล้ว หมายความว่าที่ grid เป็น 0 ดังนั้น voltage ที่ cathode ก็จะมีค่าประมาณ 1.6-1.7V ผมวัดจริงได้ประมาณเกือบ 1.6V ซึ่งก็ถูกต้อง
ตัว CCS มันปรับค่ากระแสให้เท่ากับ 14mA ตลอด เพราะฉนั้นไฟลบที่ป้อนให้ CCS เป็นเท่าไหร่ก็ได้ครับ ตราบใดที่ทำให้ CCS มันนำกระแส ซึ่งในกรณีนี้ต้องประมาณ 25V เป็นอย่างต่ำ ที่ผมเลือก -105V เพราะผมใช้ไฟลบนี้ร่วมกับไฟที่ใช้ bias grid ของ 6C33 ครับ

ถ้าใช้ Resistor แทน CCS ได้หรือไม่? ได้ครับ ที่ผมใช้ CCS เพราะ CCS มี impedance สูง เหมาะกับวงจร differential ซึ่งเอาไว้วันหลังค่อยอธิบายอีกทีนึง ถ้าจะใช้ Resistor ก็สามารถคำนวนค่า Resistor ได้จาก
R = V/ I
ในกรณีนี้เราคำนวนไฟที่ cathode ประมาณ -1.6V และไฟลบที่ใช้ประมาณ -105V ดังนั้นแรงดันที่ตกคร่อม R ประมาณ 1.6-(-105) = 106.5V
แทนค่าลงในสูตรได้ 106.5/0.014 ได้ ค่า R ประมาณ 7.6Kohm ครับ

[CreÃte_Lek ♫]

  ว่าอยู่ครับ เมื่อวานลองลากโหลดโดยยึดตัวเลขจากที่ อ. เขียนไว้ มันดูแปลกจนตัวเลขตัวอื่นมันผิดไป เลยมารอดูเฉลยเหมือนกัน ขอบคุณครับ

[Warm]

วันนี้ตื่นเร็ว

[CreÃte_Lek ♫]

 เมื่อคืนนอนเร็วในรอบปีครับ นอนก่อนตีหนึ่ง วันนี้เลยตื่นมาแต่หกโมง นั่งเล่นอยู่ในสวนหลังบ้านสบายตา อากาศดีครับ

[ArtFish]

ขอบคุณมากครับอาจารย์

[xian]

ขอโทษครับ พี่
สั่งของชุดนี้จากไหนครับ
ถ้าจากต่างประเทศเสียภาษีแพงไหมครับ
รบกวนด้วยครับ

[CreÃte_Lek ♫]

  อย่างอื่นสามารถหาซื้อได้ในไทย ยกเว้น  opt tango ซึ่งเลิกผลิตไปแล้วที่ขายๆกันก็ราคาสูงมากเกิน 40K แน่นอนยิ่งคู่นี้เป็นสั่งทำด้วยยิ่งไม่ต้องหาเลยครับ

[xian]

ขอบคุณมากสำหรับคำตอบ ครับพี่
ผมเริ่ม DIY ครับ รบกวนพี่ ช่วยบอก ร้าน แหล่งที่ซื้อ แบบครบชุด+กล่อง นำมาประกอบเองครับ ว่าที่ไหนบ้าง
คือผมเพิ่งก้าวเข้าสู่วงการครับพี่
อาจเป็นการ รบกวนพี่บ้าง
อยาก DIY Pre-amp กับ Power amp SE 7-12W Stereo class A (แบบ Hard Wire)

[CreÃte_Lek ♫]

    ก่อนอื่นคุณต้องไปตั้งกระทู้ใหม่แจ้งความต้องการ  เดี๋ยวจะมีพี่ๆ เพื่อนๆเข้ามาให้คำแนะนำครับ จะได้ตรงกับความต้องการจริงๆ  เดี๋ยวโพสถึง 5 โพสแล้วจะมองเห็นห้องข้อมูล และ ห้องตลาด คุณก็ไปลงข้อมูล ทำ link ให้เรียบร้อย โครงการที่คุณคิดจะทำอาจจะสามารถหาของได้ภายในนี้ทั้งหมดก็ได้ครับ  จะได้ไม่เป็นการรบกวนกระทู้ อ. karin เค้าครับ

[xian]

ขอบคุณครับ สำหรับคำแนะนำ
ผมต้องขอโทษ อ.karin อย่างมากเลยครับ
ผมไม่รบกวนแล้ว

[Cijtele52]

ไม่เป็นไรครับ เดี๋ยวจะ post เรื่องอุปกรณ์ต่างๆด้วยครับ จะได้รู้ว่าซื้ออะไรที่ไหนบ้าง

[Cijtele52]

เริ่มจาก socket ของ 6C33C ซึ่งผมเคยมีปัญหากับ socket แบบ septar มาก่อน ไส้หลอด 6C33C จุดด้วยไฟ 12.6V 3.3A power ที่ใช้จุดไส้หลอดของมันมากกว่า 211/845 (10V 3.25A) ด้วยซ้ำ 

socket ที่ผมใช้เป็นแบบนี้ครับ ซื้อมาจาก สมาชิกใน diyaudio.com ซึ่งระบายความร้อนได้ดี และแน่นกำลังดีด้วย ผมเคยเห็นมีขายอยู่ใน eBay บ้าง นานๆจะเห็นที


แต่ถ้าหาไม่ได้ ลองหา socket แบบนี้ดูนะครับ ตรงเหล็ก 5 เหลี่ยมที่บีบขาหลอดใช้ไปนานๆแล้วยังดีอยู่ แต่ถ้าเป็นของจีนบางเจ้า มันไม่เป็น 5 เหลี่ยม เป็นเกือบๆ 3 เหลี่ยม พวกนี้ใช้ไปซักพักนึงแล้วหลวม


output transformer สำเร็จผมเห็นมีสองเจ้าสำหรับ 6C33 pushpull
Lundahl 1627 pushpull http://www.lundahl.se/wp-content/uploads/datasheets/1620_3_7_9202.pdf
Sowter U077 http://www.sowter.co.uk/push-pull-output-transformers.php

Turret ผมใช้แบบนี้ครับ ซื้อได้จาก eBay


Resistor - ผมใช้ Carbon film, metal film ธรรมดา ซื้อจากบ้านหม้อ

Coupling capacitor - polyester film ซื้อตอนเพื่อนๆในบอร์ดเอามาขายครับ

filter capacitor - ใช้ของ Vishay กับ Samwha ครับ

power transformer กับ power supply choke - แสงทอง B+ เป็นแบบ EI ส่วน filament เป็นแบบ toroid เพื่อประหยัดเนื้อที่

Heatsink ซื้อมาจาก Landfall System ครับ เล็กๆ ประหยัดเนื้อที่
https://www.landfallsystems.com/?content=products/pmillet/heatsink

[xian]

ขอบคุณสำหรับคำตอบ ครับ
ผมจะลองศึกษาดูต่อไปครับ

[Cijtele52]

ตอนนี้ใช้งานจริงแล้วครับ ใช้คู่กับ E34L pushpull ช่วยกัน drive Quad ESL63 สองคู่ เอาตัว 6C33 ไว้ด้านบนเพื่อให้ความร้อนระบายขึ้นไปได้ง่าย ส่วน E34L ไว้ด้านล่างยังทำงานได้ดีโดยความร้อนสะสมไม่มากนัก 

[CreÃte_Lek ♫]

  

[CreÃte_Lek ♫]

      เดี๋ยวมีรถแล้วจะขอไปบุกฟังซะหน่อยครับ จะหลายเที่ยวแล้วยังไม่ได้ไปซะที 

[Cijtele52]

ได้เลยครับ 

[akradech]

  สวยมากครับ 

[Cijtele52]

Distortion 1W


Distortion 20W มีของประหลาดแปลกปลอมมาด้วย 


Distortion 40W ยิ่งชัดเข้าไปอีก 


เดี๋ยวต้องกลับไปหาสาเหตุก่อนว่าไอ้ที่แปลกปลอมมันมาจากไหนครับ

เทียบกับ KT120 pushpull วัดที่ 100W หน้าตาปกติดี

[Cijtele52]

หลังจากลองปรับจุด bias ของ 6C33 ไปเรื่อยๆเพื่อหา distortion ที่ต่ำสุด ไม่ประสบความสำเร็จครับ distortion ไม่ตกลงเท่าไหร่เลย สังเกตรูปที่ 20W กับ 40W จะเห็นว่า 2nd harmonic ต่ำกว่า fundamental 1Khz แค่ 20dB เศษๆเท่านั้น เทียบกับ 100W ของ KT120 PP แล้ว ตัว KT120 มี second harmonic ต่ำกว่า fundamental เกือบ 50dB ถ้าถามว่า 50dB เยอะไม๊? เยอะครับ เพราะถ้าเอาสูตร dB = 20 log (A/B) แล้ว 50 dB นี่ประมาณ 300 เท่า ขณะที่ 25dB ก็ประมาณ 18 เท่า  แต่จะเอาแอมป์แบบไม่มี feedback ไปเทียบกับแอมป์มี feedback ประมาณ 20dB คงไม่ยุติธรรมนัก

ในทีสุดผมก็เลยเปลี่ยนการต่อหลอด output มาเป็น cathode follower แทน กำลังที่ได้ตกลงไปพอสมควร เพราะกำลังจะไปขึ้นอยู่กับความสามารถของ driver ที่ต้องมี voltage output เยอะหน่อย สำหรับ 6S4 ผมตั้งไว้มันทำได้แค่ประมาณ 250Vpp เท่านั้น ถ้าจะมากกว่านี้ต้องไปใช้ 6W6 แต่ต้องเปลี่ยน socket ใหม่ เดินสายใหม่ ยุ่งยากมากเกิน ผมเลยปล่อยไปก่อน max power ที่ได้ ลดจาก 40W เหลือประมาณ 21W แต่ distortion profile ดีกว่ามากๆ

ที่ 1W ผมผ่านไปก็ใกล้เคียงของเดิม
ที่ 12W ดีขึ้น

ที่ 21W ก็ดีขึ้นมาก


ถ้าถามผมว่าได้ยินความแตกต่างเลยหรือเปล่า? บอกตรงๆว่าไม่ได้ยินโดยทันทีครับ เพราะแอมป์เพิ่งเสร็จมาประมาณแค่ 2 อาทิตย์เท่านั้นเอง ยังไม่ได้ฟังแบบตั้งใจฟัง คือผมมักจะปรับให้เสร็จก่อนที่จะนั่งฟังจริงๆ

ถามต่อว่าแล้วจะมานั่งปรับให้เมื่อยทำไม ในเมื่อไม่ได้ยิน distortion? อันนี้เป็นเรื่องของแต่ละบุคคลครับ เพราะผมมักจะตั้งเป้าให้แอมป์มี distortion ต่ำไว้ก่อน อย่างน้อยเมื่อเกิดปัญหาขึ้นมา(เสียงไม่ดี)ผมจะได้ตัดเรือง distortion ออกไปก่อนเลย แล้วค่อยไปดูเรื่องอื่นๆ อีกอย่างนึงเป็นการสร้างความคุ้นเลยกับหูของตัวเองที่ฟังเสียงที่มี distortion ต่ำไว้ก่อน เพราะบางครั้งเวลาเราฟังเสียงที่มี distortion สูงๆ โดยเฉพาะ harmornic disotion เลขคี่ทั้งหลาย เรามักจะเข้าใจผิดว่าเป็น detail ซึ่งฟังไปนานๆแล้วล้าหูครับ อันนี้ประสบการณ์ตรงที่เคยทำแอมป์มี odd harmonic distortion แล้วคิดว่ารายละเอียดดีๆ พอฟังไปนานๆแล้วหูล้าไปเลย

เดี๋ยววงจรภาค output จะเขียนลงทีหลังครับ

[CreÃte_Lek ♫]

  ฟังออกแน่นอนครับ Aj. Karin ถ้า distortion สูงกว่าปกติ โดยเฉพาะกับแอมป์ที่เราทำเอง กับบทเพลงโปรดที่ฟังประจำ แต่จะดี หรือ แย่นั้นเป็นอีกเรื่องนึง   ขอบคุณครับ สำหรับการแชร์ การสร้างอย่างละเอียด  แต่บางครั้งการได้ค่า THD. น้อยก็อาจจะไม่ได้ผล spectrum ออกมาสวยๆก็ได้นะครับ จากการที่เคยเปรียบเทียบกันมาหลายเครื่องครับ 

[Cijtele52]

ภาค output ตามนี้ครับ